Deep Fake ve Kişisel Veriler

Dijital dönüşüm çağında yapay zekâ teknolojilerinin sunduğu olanaklar hayatın birçok alanında kolaylık sağlarken, beraberinde yeni güvenlik risklerini ve etik sorunları da getirmektedir. Bu risklerin başında ise son yıllarda giderek artan bir şekilde gündeme gelen Deepfake teknolojisi yer almaktadır.

Deepfake Nedir?

Deepfake, yapay zekâ ve makine öğrenmesi algoritmaları kullanılarak; ses, video ve görüntülerin manipüle edilmesiyle oluşturulan dijital içerikleri tanımlamak için kullanılan bir kavramdır. Başka bir deyişle, bir kişinin yüzü, sesi veya hareketleri, başka bir kişininkiyle gerçeğe ayırt edilemeyecek şekilde birleştirilebilir. Bu teknolojinin temel amacı, sahte fakat inandırıcı dijital içerikler üretmektir.

Sinema ve eğlence sektöründe bu teknolojiye aşinayız. Örneğin, “Hızlı ve Öfkeli” film serisinde hayatını kaybeden oyuncu Paul Walker, Deepfake teknolojisi sayesinde sonraki filmlerde yer almaya devam etmiştir. Ancak her kullanım bu kadar masum ve faydalı değildir.

Deepfake’in Kişisel Verilere Yönelik Tehditleri

Deepfake teknolojisi yalnızca dijital içerik üretimiyle sınırlı kalmayıp, bireylerin kişisel hak ve özgürlüklerini de tehdit edebilecek boyutlara ulaşmaktadır. Yapay zekâ destekli bu teknoloji, kişisel verilerin diğer verilerle karıştırılarak sahte içerik üretiminde kullanılmasına olanak tanır. Bu da özel hayatın gizliliği, kişilik hakları ve itibar gibi temel hakların ihlali anlamına gelmektedir.

Kişisel Verileri Koruma Kurumu (KVKK), bu konuda farkındalık oluşturmak amacıyla 19 Ocak 2024 tarihinde yayımladığı Bilgi Notu’nda Deepfake teknolojisinin tanımı, amaçları, doğurduğu riskler, tespit yöntemleri ve bireylerin alabileceği önlemleri kapsamlı bir şekilde ele almıştır.

KVKK’nın Uyarıları ve Bilgi Notu

Kurumun yayımladığı Bilgi Notu’nda özellikle şu konulara dikkat çekilmektedir:

• Görüntü manipülasyonu yoluyla kişisel verilerin tahrif edilmesi, bireyin gerçek dışı bir kimliğe büründürülmesine neden olabilir.
• Sahte içerikler, sosyal mühendislik saldırılarında, dolandırıcılık vakalarında ve itibar suikastlarında kullanılabilir.
• Deepfake’in, bireylerin rızası dışında kullanılmasına karşı teknik ve hukuki önlemler alınmalıdır.

Bu bağlamda Deepfake teknolojisi, kişisel verilerin sadece çalınması değil, aynı zamanda “yeniden inşa edilmesi” gibi daha karmaşık bir tehdit düzeyine ulaşmıştır.

Deepfake Tespit Yöntemleri

KVKK’nın önerdiği tespit yöntemleri, Deepfake içeriklerin belirlenmesinde önemli ipuçları sunmaktadır. Bunlar arasında:

• Göz hareketlerinin doğallığı: Sahte videolarda göz kırpma hareketleri ya çok sık ya da hiç olmayabilir.
• Yüzün cilt yapısı: Gerçek videolarda ciltte doğal pürüzler, gözenekler ve mimikler bulunurken; Deepfake videolarda yüz fazla pürüzsüz olabilir.
• Senkronsuzluk: Konuşma sırasında ağız hareketlerinin sesle uyumsuz olması dikkat çekici bir işarettir.
• Işık ve gölge tutarsızlıkları: Gerçek video kayıtlarında ışık ve gölgeler doğal seyrederken, Deepfake’te yapaylık fark edilebilir.

Deepfake ile Mücadelede Alınabilecek Önlemler

Bireylerin bu konuda bilinçlenmesi ve günlük dijital alışkanlıklarını gözden geçirmesi önem arz etmektedir. KVKK, sosyal medya kullanımında aşağıdaki önlemleri önermektedir:

• Görüntü ve video paylaşımlarında dikkatli olunmalı, hassas içerikler kamusal alanda paylaşılmamalıdır.
• Tanımadığınız kişilerle özel görüntü ve videolar paylaşılmamalıdır.
• Şüpheli dijital içeriklerin doğruluğu farklı kaynaklardan teyit edilmelidir.
• Yüz tanıma ve biyometrik veri paylaşımı yapılan platformların güvenliği sorgulanmalıdır.

Teknolojiyle Gelen Riski, Yine Teknolojiyle Aşmak

KVKK’nın Bilgi Notu’nda da vurgulandığı üzere, Deepfake gibi teknolojilerle mücadele yalnızca hukuki değil, aynı zamanda teknik çözümlerle de mümkün olmalıdır. Gelişmiş algoritmalar, yapay zekâ destekli tespit sistemleri ve video analiz yazılımları bu süreçte kritik rol oynamaktadır. Örneğin bazı sosyal medya platformları artık sahte içerikleri otomatik tespit eden sistemleri entegre etmektedir.

Ancak en etkili yöntem, toplumsal farkındalık ve bireysel bilinç düzeyinin artırılmasıdır. Deepfake’in gerçeklik algısını nasıl değiştirebileceğini anlamak, bu tür tehditlerin önüne geçmenin ilk adımıdır.